SANAT ESERİ:

Bir müzik bestesi, bir mimari yapı, sahnelenen bir tiyatro da, gösterilen bir film de sanat eseri sayılır. Sanat eseri için herkesin kabul ettiği bir ”tanım” yapmak oldukça zordur. Ancak sanat eseri olarak kabul edilen şeylerin neler olduğuna bakarak bir tanıma ulaşılabilir.

"Ben yürürüm yana yana

Aşk boyadı beni kana

ne akilem ne divane

Gel gör beni aşk neyledi." (Yunus Emre)

  Sanat eseri, insan eliyle oluşturulmuş insanlarda estetik hazlar, heyecanlar ve tepkiler uyandıran yapıtlara denir.

 Bir sanat eserinin temel işlevi, izleyicide estetik tepki doğurmasıdır. Sanatçı tarafından bir estetik tavır sonucu oluşan bir eserdir.

 Her sanat eserinin bu nedenle estetik değeri vardır. Çünkü sanatçının kendine özgü duyguları, heyecanları, hayal gücü ve yetenekleri eserinde birleşmiştir.

 Sanat eserinin en önemli özelliği tek olmasıdır. Çünkü sanatçı eserini oluştururken oluşan duyguları ve hayal gücünü bir kez daha aynen yaşayamaz. Bir ürünün sanat eseri olarak belirlenmesinde üç temel öğe etkendir. Bunlar, estetik  süje (sanatçı) , estetik obje (sanatçının sanat eserine dönüştürmek istediği her şey) ve estetik yargıdır (sanat eseri hakkında ortaya konan beğeni değeri, yani güzel ya da güzel olmamayı belirten yargı.) Sanat eserlerini şöyle sınıflandırabiliriz: 1-Görsel sanatlar (resim, heykel, mimari gibi.)  2-İşitsel sanatlar (müzik) 3- Sahne sanatları (tiyatro, opera gibi.) 4- Edebiyat (roman, öykü, şiir gibi.).

Sanat eserinin belli başlı nitelikleri: Özgün olması, estetik değer tasıması, biriciklik, yaratıcılık, duyusallık, kişisellik, ölçülülük, kalıcılık, hayal gücüne dayanma, yerellik ve evrensellik...

• Tek tip üretim değildir, bu anlamda zanaat ve teknolojiden farklıdır.
• Doğuştan getirdiğimiz ancak zamanla gelişen, ilerleyen ve güçlenen beğeni yeteneğimize hitap eder ve beğeni yeteneğini geliştirir.
• Üretildiği  kültürün dışındaki izleyiciyi de etkiler.
• Sanatçının özgün kişiliğinden doğar.
• Duyu organlarına hitap eder.
• Benzersiz ve tektir.
• Onu izleyene estetik bir haz verir.
• Duygusal zeka ve bedensel yetenekler gerektirir.
• Sanat, hayal gücüne dayanır
• Her gerçek sanat eseri, geleneğe bağlılığı oranında, onu yadsıyıcı bir özellik taşır.
• Orantılılık, uyum,simetri,hacim,ahenk ve bütünlük gibi özellikler taşır.
• Başka bir eserin taklidi değildir. Bazı güzel eserler kopyalanıp birçok insana ulaştırılır. Kopyalama yani reprodüksiyon ise sanatsal değil teknik üretimdir.
• Bir grubun, cemaatin veya toplumun bir özelliğini yansıtsa da dünyadaki tüm gruplarda ortak olan öğeyi yansıtır.
• Z amanın yok ediciliğine direnir, geçmişten günümüze, günümüzden geleceğe kalır.
• Sanatçı kendi hissettiklerini, algıladıklarını ve önemsediklerini sanat eserine yansıtır.
• Bakır bir ibriği, bir otomobili, bir kılıcı tıpatıp yeniden üretebiliriz. Fakat bir sanatçının bir eseri kaybolsa, aynı sanatçı onun tıpatıp aynısını yapamaz. (Zambak Yayınları, Ortaöğretim Felsefe Ders Kitabından derlenmiştir.)

Sanata Felsefi Bakış I Sanata Kuramsal Yaklaşım I Güzelliğin Felsefesi I Sanat Eserinin Nitelikleri I Sanat, Sanatçı ve Toplum İlişkisi I Evrensel Güzel Var mı?